Bu yaz?y? okudu?um zaman bana moral olmu?tu. Her ne kadar kirlensede her?ey, mutluluk ve s?r kendi aynalar?m?z? olabildi?ince temiz tutmaktan geçiyor. E?er onlar yans?malar? gösteremeyecek kadar kirliyseler nafile en güzele ula?mak, nafile di?er ?eyler. Ama bütün gücüyle çabalamakta her türlü kirlilik aynalar?m?z? karartmak için. Ayna denilen insan?n gögüs kafesindeki o yorulmadan atan nesneyi karartmak için…
Çinliler “ Biz daha mahir ressam?z, dediler. Rum halk? da dedi ki: “ Bizim maharetimiz daha üstündür.” Padi?ah “Sizi imtihan edece?im; bakal?m hanginiz davas?nda hakl?” dedi. Çinlilerle Rum diyar? ressamlar? haz?rland?lar; Rum diyar? ressamlar? ilimlerine daha vak?f ki?ilerdi.
Çin ressamlar? “ Bize bir hususi oda verin, bir oda da sizin olsun” dediler. Kap?lar? kar?? kar??ya iki oda vard?. Bir tanesini çin ressamlar ald?. Öbürünü de Rum ressamlar?. Çinliler, padi?ahtan yüz türlü boya istediler. Yüce padi?ah bunun üzerine hazinesini açt?. Çinlilere her sabah hazineden boyalar verilmekteydi.
Rum ressamlar? “ Pas gidermekten ba?ka ne resim i?e yarar, ne boya!” dediler. Kap?y? kapat?p duvar? cilalamaya ba?lad?lar. Gök gibi tertemiz, saf ve berrak bir hale getirdiler. ?ki yüz çe?it renge boyanmaktansa renksizlik daha iyi. Renk bulut gibidir. Renksizlikse ay. Bulutta parlakl?k ve ziya görürsen bil ki y?ld?zdan aydan ve güne?tendir.
Çinli ressamlar i?lerini bitirdiler. Hepsi de yapt?klar? resimlerin güzelli?ine sevinmekteydiler. Padi?ah kap?dan içeri girip odadaki resimleri gördü. Hepsi ak?ldan, idrakten d??ar?, fevkalade güzel ?eylerdi.
Ondan sonra Rum ressamlar?n?n odas?na gitti. Bir Rum ressam?, kar?? oday? görmeye mani olan perdeyi kald?rd?. Öbür odada Çin ressamlar?n?n yapm?? olduklar? resimlerle nak??lar, bu odan?n cilalanm?? duvar?na vurdu. Orada ne varsa burada daha iyi göründü; resimlerin aksi, adeta göz al?yordu.
O?ul Rum ressamlar? sofilerdir. Onlar?n; ezberlenecek dersleri kitaplar? yoktur. Ama gönüllerini adamak?ll? cilalam??lar, istekten, h?rstan, hasislikten ve kinlerden ar?nm??lard?r. O aynan?n safl???, berrakl??? gönlün vasf?d?r. Gönle hadsiz hesaps?z suretler aksedebilir. Gayb?n suretsiz ve hudutsuz sureti, Musa’n?n gönül aynas? da parlam??, koynuna sokup ç?kard??? elde görünmü?tür.
O suret gö?e, ar?a, fer?e, denizlere, ta en yüce gökten, denizin dibindeki bal??a kadar hiçbir ?eye s??maz. Çünkü bütün bunlar?n hududu, say?s? vard?r. Halbuki gönül aynas?n?n hududu yoktur. Burada ak?l, ya susar, yahut ?a??r?p kal?r. Sebebi de ?u : Gönül mü Tanr?’d?r, Tanr? m? gönül?
Hem say?l? hem say?s?z olan (hem kesrete dalan, hem vahdeti bulan) gönülden ba?ka bir nak??n aksi geçip gider, ebedi de?ildir. Fakat ezelden ebede kadar zuhur ede gelen her yeni nak??, gönle akseder, orada perdesiz, apaç?k surette tecilli eder.
Gönüllerini cilalam?? olanlar; renkten, kokudan kurtulmu?lard?r. Her nefeste zahmetsizce bir güzellik görürler. Onlar, ilmin kabu?undaki nak?? b?rakm??lar, Aynel yakin bayra??n? kald?rm??lard?r. Dü?ünceyi b?rakm??lar, a?inal?k denizini bulmu?lar, bili?ikte yok olmu?lard?r.
Herkes ölümden ürker, korkar. Bu kavimse ona b?y?k alt?ndan gülmektedir. Kimse onlar?n gönlüne galip gelmez. Sedefe zarar gelir, inciye de?il.
Onlar f?kh? ve nahv? terk etmi?lerdir ama mahvolmay? ve yoklu?u ihtiyar etmi?lerdir. Sekiz cennetin nak??lar? parlad?kça onlar?n gönül levhine vurur, orada tecelli eder. Tanr?’n?n do?ruluk makam?nda oturanlar?n, oras?n? yurt edinenlerin derecesi; ar?tan da yücedir, kürsüden de, bo?luktan da!
